Een sportvereniging moet een veilige, aangename plek zijn waar kinderen en volwassenen onbezorgd kunnen sporten. Om dat voor elkaar te krijgen, hebben sportkoepel NOC*NSF, de KNLTB en andere sportbonden in samenwerking met de overheid, een aantal basiseisen voor sociale veiligheid opgesteld. Met de basiseisen heb je als vereniging een goed fundament om sociale veiligheid te waarborgen en met dat fundament kun je verder bouwen aan een veilige sport en een fijne sportplek voor jouw leden. De KNLTB ondersteunt verenigingen voor het organiseren van deze basiseisen op de vereniging. Fair Play doen we samen.
Er zijn vier basiseisen om een sociaal veilige sportomgeving te bieden. Dit zijn het aanstellen van een vertrouwenscontactpersoon, gebruikmaken van de regeling gratis VOG, het opstellen van gedragsregels en ervoor zorgen dat de leraar cursus of e-learning volgt op dit vlak. Tennisverenigingen Chip & Charge en TC Ouderkerk gingen in 2023 aan de slag met een of meer basiseisen sociale veiligheid van Fair Play en delen hun ervaringen.
Studentenclub Chip & Charge stelde gedragsregels op
De berichten over grensoverschrijdend gedrag in de sport, de media en bij verschillende studentenverenigingen van de laatste jaren waren voor de Amsterdamse studenten tennis- en padelvereniging Chip & Charge reden om aan de slag te gaan met Fair Play. Begin 2023 stelde de vereniging gedrags- en omgangsregels op en momenteel wordt gewerkt aan beleid omtrent de VOG. “Gelukkig hebben we nog niet te maken gehad met grote incidenten. De maatregelen zijn vooral preventief. Ze maken duidelijk dat we dit onderwerp belangrijk vinden als vereniging”, zegt voorzitter Daphne Kolenberg.
In de regels staat duidelijk hoe leden, bezoekers, bestuursleden en trainers zich horen te gedragen. Naast algemene gedrags- en omgangsregels worden bestuursleden en trainers gewezen op de machtsongelijkheid tussen hen en leden en de mogelijke risico’s die daaraan kleven. De regels zijn opgesteld na een informatiesessie met het Centrum Veilige Sport Nederland. “Dat kan ik elke vereniging aanraden. De mensen van CVSN weten heel goed hoe je de regels het beste op papier kunt zetten. En ze hebben ons ook verteld hoe het proces verloopt als zij een melding binnenkrijgen. Onze vertrouwenscontactpersonen waren ook bij de bijeenkomst en die informatie was erg nuttig. Omdat we als studentenvereniging elk jaar van bestuur wisselen, gaan we dit jaar weer zo’n sessie organiseren.”
De gedragsregels zijn tijdens een speciale ALV gepresenteerd en geïmplementeerd. De reacties van leden waren goed, zegt Kolenberg. “Eigenlijk vond iedereen het heel logisch dat de regels er kwamen. Zeker na wat er de afgelopen jaren allemaal in de sport en bijvoorbeeld bij tv-producties The Voice of Holland en DWDD is gebeurd. Grensoverschrijdend gedrag is een hot item, niemand die er raar van opkeek dat de regels er kwamen.”
Elke student die lid wordt, wordt op de hoogte gebracht van de gedrags- en omgangsregels. Ze zijn altijd na te lezen op het ledengedeelte van de website van Chip & Charge. Kolenberg: “Gelukkig hebben we ze nog niet nodig gehad. Maar nu de regels op papier staan, hebben we een poot om op te staan, mocht er iets gebeuren dat niet door de beugel kan. Het is nu heel helder wat wel en niet mag, en wat de consequenties zijn als iemand zich niet aan de regels houdt.”
Naast de nieuwe gedrags- en omgangsregels heeft Chip & Charge al een aantal jaar vertrouwenscontactpersonen. De afgelopen drie jaar zijn er zes meldingen gedaan bij hen. “Daar ben ik eerlijk gezegd alleen maar blij mee. Dat betekent dat onze leden onze VCP’s weten te vinden als dat nodig is, waarna ze kunnen worden geholpen.”
Chip & Charge is een studentenvereniging. De club organiseert regelmatig feestjes waarbij alcohol wordt geschonken. “Dan is iedereen wat losser. Het is daarom juist belangrijk dat we het thema sociale veiligheid aan de orde blijven stellen binnen onze vereniging”, zegt Kolenberg.
TC Ouderkerk organiseerde een bijeenkomst over (on)gewenst gedrag
TC Ouderkerk organiseerde voorafgaand aan de voorjaarscompetitie 2023 een bijeenkomst voor alle jeugdspelers en ouders over Fair Play en sportief gedrag. De aanleiding was het gedrag van een jonge speler op en naast de baan eerder in het jaar. “Hij was boos, ging door het lint tegen andere spelers. Die dingen gebeuren, maar het is goed als iedereen weet welk gedrag wél gewenst is en hoe te handelen in gevallen van ongewenst gedrag”, zegt Mieke Bomans, bestuurslid jeugdzaken van TCO.
Na een gesprek met de moeder van het kind en de voorzitter besloot TCO eerst op papier te zetten wat gewenst en ongewenst gedrag is en hoe ouders en begeleiders hiermee om kunnen gaan. “Op de site van de KNLTB staat onder Fair Play veel informatie. Die kun je aanpassen voor je eigen club”, vertelt Bomans.
In maart organiseerde de club een speciale training voor alle jeugdleden die competitie gingen spelen. Trainers bespraken met de kinderen de spelregels en hoe je met elkaar om hoort te gaan op en naast de baan. Van alles kwam aan bod: van hardop tellen tot een handje geven na afloop van de wedstrijd, tot aan omgaan met winst en verlies, vals spel, pesten, privacy en taalgebruik. In de tussentijd gaf Bomans een presentatie aan de ouders over dezelfde onderwerpen. “Wat is ongepast en ongewenst gedrag en hoe ga je daar als ouder of verzorger mee om? Wat als je kind ongewenst gedrag vertoont, of als andere kinderen dat doen?”
Ook de rol van de ouder/verzorger kwam uitgebreid aan bod. Het ging onder andere over het geven van het goede voorbeeld, niet bemoeien met de wedstrijd en positief zijn ongeacht de uitslag. Ook legde TCO uit wat het verder doet aan Fair Play. Zo hebben alle bestuursleden, vrijwilligers die met kinderen werken en de tennisleraren een Verklaring Omtrent Gedrag, heeft de club gedragsregels en is er een vertrouwenscontactpersoon. Zij stelde zichzelf tijdens de bijeenkomst voor en legde haar werkzaamheden uit. Bomans: “We hebben al langer een VCP, die ook de cursus van NOC*NSF heeft gevolgd, maar bij veel leden en ouders was dat niet bekend. Daarom hebben we haar gevraagd om tijdens de bijeenkomst te spreken. Ook hangen er nu posters met contactgegevens in het clubhuis.”
De bijeenkomst is goed ontvangen door zowel ouders als kinderen. “We kregen vooral terug dat het fijn was dat er één duidelijke richtlijn is voor alle teams. En voor de kinderen hebben we het onderwerp tijdens de training op een speelse manier behandeld. Dat bleek een goede zet”, zegt Bomans.
Posters en borden met daarop de belangrijkste regels sieren nu het clubhuis en terras. En in 2024 gaat TCO de bijeenkomst herhalen. Bomans: “Het is belangrijk dat er aandacht blijft voor dit .”
Gedragscodes KNLTB
Ieder lid van de KNLTB is gebonden aan de gedragscodes van de KNLTB. Voor elke doelgroep is een gedragscode. De KNLTB stelt gedragscodes beschikbaar aan verenigingen, elke vereniging kan daar een eigen invulling aan geven. We raden iedere vereniging om preventief aan de slag te gaan met Fair Play. Wij staan voor Fair Play, jij toch ook? Voor inwinnen van advies over de basiseisen of het doen van een melding kan je contact opnemen met fairplay@knltb.nl.
