Ongewenst of niet-integer gedrag past niet binnen de sport, en daarmee ook niet binnen tennis en padel. Op en naast de baan dient iedereen, van recreanten en topspelers tot leraren, scheidsrechters, toeschouwers en bestuurders, zich eerlijk en sportief te gedragen. Zo ook bij TC Smalhorst, waar men actief bezig is met het Fair Play-programma van de KNLTB. “Er is nog niks vervelends voorgevallen, maar met Fair Play willen wij eventueel grensoverschrijdend gedrag vóór zijn”, aldus TC Smalhorst-penningmeester Anna Jager. Een eerste concrete stap daarbij kan zijn om alle vrijwilligers gratis een Verklaring Omtrent Gedrag te laten aanvragen.
In 2014 startte de KNLTB met het Fair Play-project. In de strijd tegen ongewenst gedrag zijn gedragscodes en een Fair Play-reglement opgesteld, zodat iedereen op een sportieve, veilige en respectvolle manier kan blijven spelen. “We zijn er toen niet direct mee aan de slag gegaan, omdat andere zaken eerst nog onze prioriteit hadden”, legt Jager uit. “Toen de gemeente vorig jaar een avond voor sportverenigingen organiseerde over grensoverschrijdend gedrag, was ik daar namens ons bestuur bij aanwezig. Bij TC Smalhorst hadden we gelukkig nog geen signalen ontvangen dat er iets niet in orde was, maar we realiseerden ons wel dat we het vanuit preventief oogpunt goed moesten regelen. Zodoende zijn we aan het begin van 2020 gestart. We hebben de gedragsregels van de KNLTB goed doorgenomen en stelden een plan van aanpak op.”
Plan van aanpak
In het plan van aanpak van TC Smalhorst stonden nieuwsberichten voor op de website, enquêtes, het aanvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) en het aanstellen van een vertrouwenscontactpersoon. “Eerst plaatsten we op de website een bericht dat we bezig waren met Fair Play, om aan te geven dat we het een belangrijk thema vonden. Vervolgens hebben we, op basis van de checklist grensoverschrijdend gedrag van Centrum Veilige Sport, een enquête opgesteld. Van de 250 mensen die we via de mail benaderden, reageerden er 50. Dat leverde waardevolle informatie op. Er kwamen geen heel opzienbarende dingen naar voren, maar sommige mensen gaven bijvoorbeeld wel aan het gevoel te hebben dat een afwijkende mening toch niet altijd werd gewaardeerd. De vijf meest positieve en de vijf meest negatieve uitkomsten van de enquête hebben we ook weer op de website geplaatst, zodat onze leden zagen dat we daadwerkelijk iets met hun antwoorden hadden gedaan.” De resultaten van de enquête van TC Smalhorst vind je hier.
Luisterend oor
Met behulp van de KNLTB Accountmanager werd vervolgens bepaald hoe en voor wie een VOG aangevraagd moest worden. En voor verenigingen bestaat er een regeling om die VOG voor vrijwilligers gratis aan te vragen. Die regeling geldt niet voor trainers, maar toch raadt de KNLTB aan ook voor trainers zoveel mogelijk een VOG aan te vragen. Bij Smalhorst waren de eerste aanvragen voor het bestuur, de trainers en de leden van de jeugdcommissie.
De volgende stap in het stappenplan was het aanstellen van een vertrouwenscontactpersoon. Dit is een belangrijke rol, want de vertrouwenscontactpersoon is het aanspreekpunt op de vereniging, waar alle leden terecht kunnen met vragen of advies over een ongewenste situatie. De vertrouwenscontactpersoon is een luisterend oor, denkt mee over preventie en wijst mensen eventueel door naar instanties die kunnen helpen. “We wilden niet dat iemand van ons bestuur die taak zou vervullen”, licht Jager toe. “Als leden dan gedoe met het bestuur zouden hebben, krijg je een lastige situatie. We wilden iemand van buitenaf en vonden een geschikte kandidaat die ook bij een andere sportvereniging al de vertrouwenscontactpersoon is. Na een gesprek met haar vervult zij die rol nu óók bij ons. Zij hoeft geen verslag uit te brengen aan ons of aan de vereniging. Het gaat erom dat ze er is, dat onze leden ergens terecht kunnen.” Juist vanwege het belang van een vertrouwenscontactpersoon, biedt NOC*NSF hiervoor ook een opleiding aan. Daarin worden kennis en tools aangereikt die kunnen helpen om deze rol goed in te invullen.
De vertrouwenscontactpersoon is overigens niet te verwarren met een vertrouwenspersoon vanuit de KNLTB. Net als binnen het Centrum Veilige Sport van NOC*NSF is er bij de KNLTB een aantal vertrouwenspersonen aangesteld waar iedereen die, op welke manier dan ook, te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag op de vereniging, terecht kan voor ondersteuning en advies. De gegevens van de KNLTB-vertrouwenspersonen vind je hier.
Bewustwording creëren
Om Fair Play op de vereniging hoog op de agenda te houden, plaatst TC Smalhorst voortaan twee keer per jaar een nieuwsitem op de website. Dit kan een bericht zijn om de gedragsregels nog eens onder de aandacht te brengen, of een goed voorbeeld van een andere vereniging. “Het doel is om bewustwording te creëren. Dat kun je op allerlei manieren doen, zolang je het maar doet. Als je er geen aandacht aan blijft besteden, is het werk dat we tot nu toe hebben verricht straks voor niets geweest. Wij gaan in het najaar ook opnieuw een enquête uitzetten. We hopen natuurlijk dat onze leden elkaar dan nog gemakkelijker mogen en durven aanspreken over vervelende opmerkingen of grensoverschrijdend gedrag.”
“Uiteindelijk is het implementeren van Fair Play binnen je vereniging niet enorm veel werk”, besluit Jager. “Natuurlijk moet je er een paar keer voor gaan zitten om te bepalen hoe je het precies wil aanpakken, welke stappen je gaat zetten en hoe de verspreiding van zo’n enquête er bijvoorbeeld uit komt te zien, maar het is echt geen flinke kluif. Dat viel mij hartstikke mee. Daarom is het voor andere verenigingen ook goed te doen!”
Zoals ook uit het verhaal van Smalhorst blijkt, kunnen verenigingen die stappen willen zetten op het gebied van Fair Play, veel zelf doen. Hier op Centrecourt.nl is veel informatie beschikbaar om zelf aan de slag te gaan, maar ook NOC*NSF heeft een stappenplan beschikbaar om beleid ter bestrijding van grensoverschrijdend gedrag zelf vorm te geven.
