Op 17 maart gaat Nederland naar de stembus voor de verkiezingen van de Tweede Kamer. Bij deze landelijke verkiezingen staan thema’s als Nederland na corona, de toeslagenaffaire, klimaat, veiligheid en de woningmarkt uiteraard centraal, maar sport en bewegen krijgt in de verschillende verkiezingsprogramma’s ook aandacht. Niet volop, maar de groeiende belangstelling voor gezonde leefstijl en de preventieve waarde die dat heeft, zeker ten tijde van een gezondheidscrisis, is ook bij veel partijen duidelijk terug te zien. We gingen hun voornemens op het gebied van sport en bewegen na op drie thema’s: preventie & gezondheid, armoede & sport en topsport.
Wie in de verkiezingsprogramma’s van de vijftien partijen met een of meerdere zetels in de Tweede Kamer op ‘sport’ zoekt of de stemwijzer van Kenniscentrum Sport en bewegen erbij pakt, kan op grote lijnen al ontdekken welke partijen de meeste aandacht aan sport en bewegen besteden. D66 steekt daar boven uit met een uitgebreide visie op sport als onderdeel van een gezonde leefstijl, waar de vorige week aangenomen intiatiefnota van Antje Diertens in doorklinkt. Verder besteden VVD, PVDA, CDA en ChristenUnie ook redelijk veel aandacht aan het thema sport. Bij SP, GroenLinks, SGP en Partij voor de Dieren komt sport in mindere mate voor in de programma’s. In de plannen van DENK komt sport alleen terug in een voorstel voor "het invoeren van een tegemoetkoming in sportkosten in het kader van het bevorderen van een gezonde leefstijl". In de programma’s van de PVV en Forum voor Democratie leverde ‘sport’ geen zoekresultaten op.
Preventie & Gezondheid
Preventie is een ‘hot topic’ bij de verschillende partijen als het gaat om sport en bewegen. Was het vier jaar geleden voor veel partijen nog de vraag of ze wat betreft de volksgezondheid en de druk op de zorg moesten inzetten op de preventieve waarde van sport en bewegen, nu is het een gegeven. Mede ingegeven door de ontwikkelingen omtrent COVID-19 in het afgelopen jaar, is het belang van een vitale, weerbare samenleving en de bijdrage van sport en bewegen daaraan, eigenlijk onomstreden. Kamerleden Michiel van Nispen (SP) en Rudmer Heerema (VVD) onderstreepten dat onlangs nog in de meest recente editie van Centre Court Magazine.
De verschillen zitten in de aanpak van het bevorderen van een gezonde leefstijl, waarbij de mate van overheidsbemoeienis die past bij het politieke dna van de partij is terug te lezen. Zo wil de VVD meer inzetten op voorlichting over ongezonde leefstijl met het Nationaal Preventieakkoord als leidraad. De liberalen willen het gemakkelijker maken om "met een gezonde leefstijl verantwoordelijkheid te nemen over de eigen gezondheid". Bij D66 is die gedachte ook terug te horen met een lichte nuance in het "zoveel mogelijk oog voor ieders vrijheid te houden". De plannen van D66 zijn daarom vooral gericht op “een goede start van ieder kind” en een integrale aanpak waar alle partijen meer samenwerken om drempels voor gezonde keuzes te verlagen. De PVDA stelt dat gezonde keuzes nog veel te duur zijn voor veel Nederlanders en komt daarom met het voorstel om preventie in het basispakket op te nemen en tot een Nationaal Programma Publieke Gezondheid te komen om de wetenschappelijke basis onder preventiebeleid te verstevigen. Het CDA noemt sport en gezondheidspreventie "een gouden koppel" en wil sportverenigingen meer betrekken bij het preventiebeleid. Daarnaast wil de partij bekende sporters inzetten als ambassadeur voor een gezonde levensstijl. Dit past ook in het initiatief 'De Gezonde Generatie', wat door zowel CDA en D66 in de programma’s wordt onderschreven.
ChristenUnie, de partij van Staatssecretaris van VWS Paul Blokhuis, wil het Nationale Preventieakkoord doorzetten en de aanpak van Jongeren op Gezond Gewicht in 2025 in alle gemeenten ingevoerd zien. Verder wil de partij meer inzetten op preventie bij de huisarts met praktijkondersteuners gericht op gezonde leefstijl. Dat idee is ook terug te vinden bij de Partij voor de Dieren. Die partij geeft op het thema gezonde leefstijl in het verkiezingsprogramma verder aan dat het bestaande leefstijlinterventies wil toetsen op effectiviteit.
Armoede & sport
Bij het thema armoede en sport valt ook op dat veel partijen van links tot rechts vinden dat sport voor iedereen toegankelijk moet zijn. Partijen verschillen uiteraard in de manier waarop financiële drempels moeten worden verlaagd. Zo wil D66 dat doen voor huishoudens met een krappe beurs met behulp van fondsen en buurtsportcoaches. VVD benoemt met name de mogelijkheid om te kunnen sporten voor kinderen en stelt een tegemoetkoming voor aan ouders die de contributie niet kunnen betalen. Het CDA zit op dezelfde lijn, maar heeft de ondersteuning verder niet uitgewerkt. PVDA gaat een stap verder en stelt voor om het lidmaatschap voor een sportclub gratis te maken voor mensen met een lager inkomen. Gemeenten en fondsen krijgen in dit plan geld om dit te financieren en te organiseren. GroenLinks geeft aan dat het "toegang tot sport voor gezinnen met een kleine beurs garandeert", maar geeft in het programma verder niet aan hoe het dat doel wil bereiken. SP stelt dat "sporten voor iedereen betaalbaar moet zijn".
Topsport
Op het thema topsport zijn een aantal interessante overeenkomsten en verschillen in de verkiezingsprogramma’s te vinden. VVD en D66 vinden elkaar in de ambitie om meer grote sportevenementen naar Nederland te halen. D66 doet daar nog een schepje bovenop door te pleiten voor een Olympische en Paralympische Spelen in Nederland, maar dan wel in nieuwe stijl. De partij van Sigrid Kaag doelt daarmee op "het gebruik van bestaande accommodaties en met respect voor goed bestuur, democratie, arbeidsomstandigheden en natuur".
Als het gaat om het topsportklimaat in Nederland stelt D66 dat de financiële positie van topsporters met een A-status beter moet. De partij wil daarom sporters helpen bij het opbouwen van hun maatschappelijke carrière met studiebeurzen, leningen of flexibel studeren. De SGP is duidelijk minder voorstander van topsport en vind het belangrijker om te investeren in sport voor iedereen. Met het oog op de helft van de bevolking die kampt met overgewicht stelt de partij van Kees van der Staaij dat "het geld dat de overheid nu besteedt aan topsport, daarom beter kan worden geïnvesteerd in het stimuleren van bewegen en breedtesport". PVDA, SP en GroenLinks laten het thema topsport verder links liggen.
Stemhulp
De stemhulp Sport en Bewegen van het Kenniscentrum Sport en Bewegen geeft een compleet interactief overzicht van de standpunten van vijftien partijen op het gebied van sport en bewegen. Behalve de hier besproken thema’s preventie & gezondheid, armoede & sport en topsport, gaat deze stemhulp ook in op de thema’s inclusief sporten, duurzame sportinfrastructuur, vaardig in bewegen, positieve sportcultuur, sport en corona en innovatie en wetenschappelijk onderzoek. Ga direct naar de Stemhulp Sport & Bewegen.
Dit artikel verscheen eerder op de website van Sport & Strategie, vakblad voor beleidsbepalers, bestuurders en managers in de Nederlandse sport.
