Wie op de website van de Amsterdamse tennisvereniging ALTC Joy Jaagpad kijkt, vindt onder ‘jeugd’ een uitgebreide Gedragscode Jeugdbegeleider. Wie vanuit de club of vanuit de tennisschool met jeugdleden werkt, moet handelen volgens deze regels en moet bovendien in het bezit zijn van een VOG, een Verklaring Omtrent Gedrag. Voorzitter Marcel Oomen is blij met de heldere regels. “Regel je het van tevoren goed, dan is hopelijk de kans op problemen in de toekomst het kleinst en ben je voorbereid.”
Joy Jaagpad is met meer dan 1.700 leden een grote vereniging. “Met veel leden tussen de 25 en de 45 jaar”, aldus Oomen. “Hun kinderen zijn veelal nog erg jong. Wat jeugdleden betreft moeten wij sterker inzetten op ‘extern’; jeugdleden van buitenaf dus. We werken best hard om het aantal jeugdleden op solide niveau te hebben, dat gaat zeker niet als vanzelf. We doen veel aan promotie, hebben initiatieven waarbij schoolkinderen kennis komen maken met tennis op ons park en hebben een jeugdplan voor trainingen en competitiedeelname wat we het komend seizoen verder willen uitbreiden. Een gedragscode is een cruciaal onderdeel van jeugdbeleid.” Ontwikkeling van beleid en de gedragscode had echter ook een praktisch belang, erkent Oomen. “Een VOG aanvragen voor vrijwilligers van sportorganisaties is via NOC*NSF gratis, maar dan moet je wel beleid maken op dit terrein dat aan een aantal criteria voldoet, dat is een voorwaarde. Dat was ook een goede reden om het te doen. Onze gedragscode is uiteindelijk een samenstelling geworden van het protocol van NOC*NSF en enkele aanvullende regels van onze kant.” Naast codes en protocollen is het hebben van een vertrouwenscontactpersoon met de benodigde cursussen een must, zo benadrukt Joy Jaagpad.
Gratis VOG, Fair Play
Via Gratisvog.nl kan elke organisatie die met vrijwilligers werkt, zelf nagaan hoe voor vrijwilligers een gratis VOG kan worden aangevraagd en aan welke voorwaarden je dan moet voldoen. Hier op Centrecourt.nl is binnen het programma Fair Play nog veel meer informatie te vinden over het bestrijden van ongewenst gedrag. De KNLTB startte enkele jaren geleden met Fair Play om te zorgen dat de tennissport ‘sportief, veilig en respectvol blijft’, op en naast de tennisbaan en op elk niveau. Dit draagt immers bij aan een plezierige sportbeoefening. Op de Fair Play-pagina hier op Centrecourt.nl lees je bijvoorbeeld meer over het Model Tuchtreglement voor Verenigingen dat de KNLTB beschikbaar heeft, de gedragscodes die zijn ontwikkeld en komen onder meer ook het KNLTB meldpunt en de rol van een vertrouwenscontactpersoon (VCP) op de club uitgebreid aan de orde. Vrijwilligers kunnen via NOC*NSF worden opgeleid tot VCP, iets wat ook Marcel Oomen en een clubgenoot deden.
Meer bewustwording
Een aantal jaren geleden kwamen enkele gevallen van seksueel overschrijdend gedrag bij sportclubs in Nederland in de media. Dat betrof andere sporten dan tennis, maar was voor Joy Jaagpad niettemin een motivatie om de zaken op orde te hebben. “We wilden in ieder geval degelijk beleid hebben ter preventie en om op terug te kunnen vallen.” Oomen steunt het KNLTB-programma Fair Play van harte. Nu hij weer bij het onderwerp stilstaat, realiseert hij zich ook dat er vanuit Joy Jaagpad best nog enkele stappen genomen kunnen worden. “We zouden best zo nu en dan iets kunnen doen om de bewustwording onder leden te vergroten door het beleid dat wij hebben, maar ook wat de KNLTB uitdraagt, weer eens onder de aandacht te brengen. Zo hebben we laatst een enquête gehouden onder leden, daarin kunnen we in de toekomst natuurlijk ook hun mening vragen over het beleid omtrent grensoverschrijdend gedrag. Want eerlijk, het is niet iets wat we heel regelmatig bespreken op de club, ook omdat er geen directe aanleidingen zijn.”
Vertrouwen
Excessen hebben zich tot op heden niet voorgedaan bij Joy Jaagpad. “In een spannende wedstrijd valt best eens een onvertogen woord , maar over het algemeen is de sfeer hier goed en is er ook voldoende sociale controle.” Bovendien vertrouwt Oomen erop dat het systeem van melding en de vertrouwenscontactpersoon die op de club is aangesteld, hun werk doen als er toch iets misgaat. “Zo hebben we het geregeld. Gaat iemand over de schreef, dan kan het gemeld worden en komen we in actie. Maar nogmaals, in het algemeen is het natuurlijk altijd goed om de awareness onder de leden over dit onderwerp en over Fair Play in bredere zin te vergroten.”
Wat kun je als vereniging zelf doen?
Als vereniging kun je verschillende dingen doen om te zorgen dat alle leden in een veilige omgeving kunnen tennissen. Hieronder staan een aantal punten waar je mee aan de slag kunt op de club.
- Geef aan bij de leden van jouw club dat ze een sociale verantwoordelijk hebben om seksuele intimidatie of ander wangedrag te melden bij het bestuur van de vereniging, zodat het bestuur actie kan (laten) ondernemen. De KNLTB heeft een meldplicht voor ernstige misdragingen, waardoor het bestuur in het geval van ernstige misdragingen de melding moet doorzetten richting de KNLTB. Bekijk hier het KNLTB meldpunt.
- Stel een tuchtreglement op voor jouw vereniging voor de afhandeling van meldingen die niet door de KNLTB afgehandeld moeten worden. Je kunt hiervoor het Model Tuchtreglement voor Verenigingen gebruiken, speciaal ontworpen voor de aanpak van integriteitskwesties binnen verenigingen. Deze kun je gebruiken om een eigen tuchtreglement op te stellen.
- Indien het niet mogelijk is om te komen tot een eigen tuchtreglement kan het bestuur bij meldingen werken met een ad hoc adviescommissie om te komen tot afhandeling van de melding.
- Stel gedragscodes/huisregels op voor de verschillende doelgroepen. Zorg dat iedereen op de club (leden, vrijwilligers, tennisleraren, ouders) bekend is met deze geldende gedragscodes/huisregels, door ze bijvoorbeeld via de ALV te laten goedkeuren. Hierdoor zijn de codes ook geldend voor iedereen. Betrek de doelgroepen eventueel ook bij het opstellen van de gedragscodes/huisregels, zodat het iets van de club wordt wat door iedereen wordt gedragen. Je kunt hiervoor de gedragscodes gebruiken die je hier kunt downloaden. Je kunt deze gedragscodes ook nog aanvullen met specifieke regels voor op jouw club.
- Laat de gedragscodes voor vrijwilligers en trainers door hen ondertekenen voor extra bewustwording en commitment. Ook zonder ondertekening zijn deze doelgroepen aan de gedragscodes gebonden.
- Zorg dat informatie en gedragscodes makkelijk en eenvoudig vindbaar zijn, bijvoorbeeld op de website van de club.
- Werk met Verklaringen Omtrent Gedrag (VOG). Zorg dat vrijwilligers en trainers een VOG aanleveren, zodat je weet wie je in huis haalt. Een VOG is niet zaligmakend, maar is wel zeer aan te bevelen. Voor vrijwilligers kun je bij NOC*NSF gratis een VOG aanvragen.
- Naast een VOG bevelen wij het ook aan om vrijwilligers te screenen. Dit kun je doen door naar de organisatie te bellen waar hij/zij vrijwilligerswerk doet/deed en te informeren naar deze persoon.
- Werk met een protocol voor begeleiding van minderjarigen/jongvolwassenen en andere kwetsbare groepen. Daar kunnen afspraken in komen om de leden te beschermen zoals het nimmer alleen zijn van een volwassene met een kwetsbaar persoon (4 ogen principe).
- Vergroot de betrokkenheid van leden en ouders door hen regelmatig te informeren – bijvoorbeeld op bijeenkomsten of per e-mail – over wat de vereniging probeert te realiseren en wat daarbij van hen verwacht wordt.
- Werk met vertrouwens(contact)personen. De vertrouwens(contact)persoon is een centraal aanspreekpunt op de club waar alle leden terecht kunnen met vragen of voor advies over een situatie op de club. In het geval van ongewenst gedrag is het vaak fijn om hierover met iemand te praten en advies te krijgen. Vertrouwenscontactpersonen kunnen een opleiding volgen via NOC*NSF. Klik hier voor meer informatie. Zorg dat de vertrouwens(contact)persoon bekend is bij alle leden en contactinformatie makkelijk te vinden is.
- Zorg ervoor dat het terrein en de gebouwen van de club zo veel als mogelijk open en vrij toegankelijk zijn, zodat er sociale controle kan plaatsvinden.
- Bevorder een open cultuur in de vereniging waarin gedrag bespreekbaar is.